Integrale weergave van onze bijdrage aan het spoeddebat van 28 januari. Dit spoeddebat ging over de rellen op de haven van Urk met als dieptepunt de aangestoken brand van de teststraat. Onder de video vind u de volledige, uitgesproken tekst van onze fractievoorzitter Meindert Bakker.

Woorden doen ertoe!

Nelson Mandela, die bijna dertig jaar lang gevangen had gezeten vanwege zijn verzet tegen de apartheid in Zuid-Afrika, kende de kracht die woorden kunnen hebben. Tien jaar na zijn vrijlating zei hij: ‘Het is nooit mijn gewoonte geweest om woorden zomaar te gebruiken. Als mijn 27 jaren in de gevangenis iets met ons gedaan hebben, dan is het wel dat we door de stilte van de eenzaamheid geleerd hebben hoe kostbaar woorden zijn, en hoezeer wat je zegt werkelijk invloed kan hebben op de manier waarop mensen leven en sterven.’

 Voorzitter, met afschuw hebben we het afgelopen weekend gezien hoe op onze mooie Urker haven zich een tafereel ontvouwde van geweld, vandalisme en anarchie. Waar eerst nog sprake zou zijn van vreedzaam demonstreren, ontspoorde dit binnen de kortste keren. 

Een gevaarlijke cocktail ontstond van sensatiebeluste jongeren, opgehitst door opruiende woorden van bedenkelijke influencers, gemixt met fanatieke relschoppers die zich door anti-overheid retoriek gesterkt voelden om een spoor van vernieling aan te richten. Met als dieptepunt de brand in de teststraat. 

Wij kunnen geen woorden genoeg vinden om dit te veroordelen. Maar ook niet om onze dankbaarheid en waardering uit te spreken richting politie, brandweer en de medewerkers van de GGD. Zij zijn de echte helden in dit verhaal. Ja, en ook onze burgemeester. Dank u wel voorzitter, voor uw niet aflatende inzet. De beproeving die u en daarmee ook uw gezin moeten doormaken is heftig en zwaar. Dat beseffen wij zeer goed. 

Voorzitter, midden in een voortwoekerende pandemie, waar wij toch echt samen doorheen moeten, is één ding duidelijk: polarisatie en wantrouwen dringen langzaam door in de haarvaten van onze Urker samenleving en doen binnen gezinnen, verenigingen, kerken en sociale verbanden hun destructieve werking. En daar moeten wij als gemeenteraad in woord en daad toch echt tegenwicht aan bieden. 

Bestrijden van polarisatie en wantrouwen begint hier en nu, in de raad. We moeten ervoor waken om de uitbarsting van afgelopen zaterdag in de schoenen te schuiven van mederaadsleden. Woorden doen ertoe en kunnen onherstelbare schade toebrengen in een raad, die juist nu wordt geacht eensgezind en daadkrachtig te opereren en Urk door een moeilijke periode te loodsen. 

Koning Salomo, de schrijver van het oudtestamentische boek Spreuken, had het vaak over de kracht van woorden. ‘Woorden hebben macht over leven en dood,’ schreef hij bijvoorbeeld (Spr. 18:21). Woorden kunnen tot positieve of negatieve gevolgen leiden, laat de wijze koning ons weten. Ze hebben het vermogen om door bemoediging en eerlijkheid leven te geven, maar ook de andere kant is waar, waarschuwt Salomo, ze kunnen ook kapot maken en doden. 

Hoe kunnen wij mensen er nou zeker van zijn dat we goede woorden voortbrengen die een positief gevolg hebben? Die zelfreflectie heb ik gemist in het taalgebruik van de collega’s van Hart voor Urk en PVV. Hoe ervaart de gemiddelde burger de woorden “Opruimen die handel” onder een foto van de teststraat? Wat doet het met opstandige jongeren wanneer ze lezen dat raadsleden het handhaven van wet- en regelgeving ter discussie stellen? En wanneer handhaving dan ook nog actief zal worden tegengewerkt, zoals de PVV zei te gaan doen, zet dat in potentie handhavers en burgers juist tegenover elkaar.

Nog los gezien van het feit dat de avondklok niet onder de spoedwet valt en dat het kabinet juist niet de democratie uitholt, zoals wordt beweerd. De regering heeft vanwege de impact van de maatregel de instemming van de Kamer gevraagd. En die instemming is ook democratisch verkregen.

Voorzitter, nog niet zo lang geleden hebben we in deze raad gesproken over integriteit en hoe we daar handen en voeten aan willen geven. Dit ook in het kader van het thema “ondermijning” en op welke manieren Urk daar vatbaar voor is. Het schoolvoorbeeld van ondermijning is wanneer volksvertegenwoordigers hun controlerende taak moedwillig verzaken of nog veel erger: wanneer ze zelfs actief het handhaven op wet- en regelgeving willen beletten. Vooral die laatste staat op gespannen voet met de eed van een raadslid.

Wanneer partijen, in hun emotie of zorgen, zich op dit terrein begeven, dan kom je terecht in de rafelranden van de rechtsstaat. En dan zou het zomaar kunnen gebeuren dat kwaadwillende geesten hun verwerpelijke gedrag denken te kunnen legitimeren op grond van jouw uitlatingen. Want woorden doen ertoe.

Het is voor de ChristenUnie daarom cruciaal en essentieel dat eerdergenoemde partijen Hart voor Urk en PVV hun gewraakte opmerkingen terugnemen. 

Voorzitter, een persoonlijke oproep richting een klein deel van onze inwoners. En dan bedoel ik diegenen die in hun woordgebruik ervoor kiezen om de overheid, politie of ambtenaren te vergelijken met WOII of erger. Hebt u enig idee wat die woorden doen? Wat het betekent voor een politieagent, ook maar een mens, om vergeleken te worden met een NSB-er? Welke zaadjes u bij uw kinderen plant wanneer u vertegenwoordigers van onze overheid op dezelfde lijn plaatst als landverraders? Ik roep die groep op de wijsheid van psalm 19:15 ter harte te nemen:

“Laten de woorden van mijn mond u behagen, de overpeinzingen van mijn hart u bekoren, HEER, mijn rots, mijn verlosser.”

Hoe nu verder? U als burgemeester, in samenwerking met de driehoek met OM en politie, kunt dit niet alleen, maar ook als raad kunnen wij dit niet zelf. Deze problematiek moeten we oplossen met de samenleving. Dat begint bij een eensgezinde raad die achter haar burgemeester staat. En wat de ChristenUnie aangaat: die steun had u en houdt u. En ik vraag andere partijen ook om die steun vanavond klip en klaar uit te spreken.

Er bestaat wat de ChristenUnie betreft geen rechtvaardigheidsgrond voor rellen, dus relschoppers besef: wanneer je kiest om ons dorp door het slijk te halen, dan rest de burgemeester, de politie en de Officier van Justitie nog maar 1 middel uit de gereedschapskist: ferme handhaving.

Maar daarmee komen we er niet. Orde handhaven is een tijdelijke oplossing. We moeten echt verder en dieper. Er is een gebrek aan normbesef in een kleine, hardnekkige groep van onze jeugd. Om daar verandering in aan te brengen, hebben we, naast een eensgezinde raad, de hulp nodig van de kerken, het onderwijs, de sportverenigingen, de bedrijven en natuurlijk de ouders. Alleen een integrale aanpak kan helpen om de rust terug te brengen en de normvervaging een halt toe te roepen. Daar zijn al mooie voorbeelden van te noemen: ik denk dan bijvoorbeeld aan de oproep van een plaatselijke predikant op grond van Romeinen 13, of het bericht van de BKU waarin ze waarschuwen voor de economische gevolgen en de impact op de beeldvorming van Urk. 

In aanloop naar de komende weekenden hopen wij dat het college ons inzicht kan geven in de volgende vragen:

1. U hebt vorige week aangegeven geen genoegen te nemen met een verwacht laag risico. Is dat besef er nu, richting de komende weekenden, ook binnen de driehoek?

2. Hoe is de preventie vormgegeven in relatie met bedrijven, verenigingen, kerken en onderwijs?

Dan nog dit. Kritiek mag. We leven in een ongekende tijd, natuurlijk als het gaat om de dreiging van het coronavirus zelf. Maar óók als het gaat om de heftigheid waarmee de overheid ingrijpt in onze vrijheden. Geen school meer. Geen groepen meer. Thuis naar de kerkdienst kijken. Verplicht een mondkapje dragen. En nu ook nog eens een avondklok. Mensen hebben het recht om hier kritisch op te zijn, het recht om te pleiten voor ander beleid én het recht om hiertegen te demonstreren. Maar dat moet altijd volgens de geldende regels en fatsoenlijk. (naar Gert Jan Segers)

Nelson Mandela had te maken met vrijheidsbeperking in de puurste vorm. Toch wist hij zijn woorden te wegen en uiteindelijk zijn doel te bereiken.

Voorzitter, “Wie zijn mond behoedt, bewaart zijn ziel” zegt Salomo tegen ons allemaal. In deze tijden van polarisatie is dit actueler dan ooit, want woorden doen er echt toe! Juist nu. Wij wensen u, het college en ons allemaal Gods zegen toe. En een beetje van de wijsheid van Salomo.

Dank u wel.